Toskana Takımadaları, Toskana Adaları (Arcipelago toscano)

Toskana Takımadaları (Arcipelago toscano) veya Toskana Adaları, İtalya’nın Ligurya Denizi ile Tiren Denizi arasında, Toskana açıklarında yer alan adalar zinciri olup, Yedi Kızkardeş adıyla da bilinmektedir. Elba, Giglio, Capraia, Pianosa, Montecristo, Gorgona ve Giannutri adalarından oluşan Toskana Adaları, Toskana kıyısı ve Korsika arasında yaklaşık 115.8 km²’lik bir alana yayılmış durumdadır.  Avrupa ve Afrika arasında seyahat eden pek çok nadir kuş türlerinin sığınağı olan Avrupa’nın en büyük korunan deniz parkı olan Toskana Takımadaları Milli Parkı’nı (Parco nazionale dell’Arcipelago Toscano) oluştururlar. Adalara anakaradan feribot ile ulaşmak mümkün olup, özellikle Elba, Giglio ve Capraia önemli turistik destinasyonlardır. Piombino’nun sadece 10 mil uzağındaki Follonica Körfezi’ne bakan Elba adası içlerinden en büyüğü ve en çok ziyaret edileni olup, doğal güzellikleri, tarihi eserleri ile ünlüdür.  

Elba Adası (Isola d’Elba)

Elba Adası (Isola d’Elba), Toskana Takımadaları’ndaki adaların en büyüğü ve İtalya’nın üçüncü büyük adası olup, toplam 224 kilometre karelik bir alan kaplamaktadır. Elba, Capo d’Ortano’dan Punta Nera’ya ve Capo San Vito’dan Punta dei Ripalti’ye 17,8 km uzunluğunda maksimum 26.8 km uzunluğundadır. Güneyinde Tiren Denizi, batısında Korsika kanalı doğusunda Piombino kanalı bulunana da anakaradan 10 km mesafede bulunmakta olup, Pianosa, Capraia, Gorgona, Montecristo, Giglio ve Giannutri adalarıyla birlikte Toskana Takımadaları Milli Parkı’nı oluşturmaktadır. Elba adası, bozulmamış doğası, muhteşem yürüyüş parkurları, 70’ten fazla plajı, berrak suları, leziz yemekleri ve şarabıyla son derece popüler bir tatil beldesi olup, 160 km asfalt yola sahip olduğundan arabayla da rahatça gezilebilmektedir. Tüm Elba ce civarının panoramasını görmek için 1.019 m yüksekliğindeki Monte Capanne‘nin tepesine çıkmak gerekmektedir. Ela adası Etrüsk ve Roma medeniyetlerine ev sahipliği yapmış, Romalılarca Ilva olarak adlandırılmıştır. Portoferraio’daki Villa delle Grotte’de Etrüsk metal işçiliği görülebilecek durumdadır. Adanın turizm merkezi olan Portoferraio 1514 yılında eski Roma limanı üzerinde kurulmuş, Forte del Falcone, Forte Stella ve Torre Linguella adlı kalelerce korunmuştur. Portoferraio dışında adada Campo dell’Elba, Porto Azzurro, Rio Marina, Marciana, Capoliveri, Marciana Marina ve Rio nell’Elba adlı 7 köy daha bulunmakta tümünün toplam nüfusu 28 bini bulmaktadır.

Tarih meraklıları için Elba adası Napoleon’un sürgün yeridir.  Fontainebleau Antlaşması’nı takiben Napoleon 3 Mayıs 1814’te Portoferraio’ya götürülmüş, adada ve İngiliz donanmasının gözcülüğünde ve 600 muhafızı eşliğinde Elba Adası Prensliği hükümdarı (Principato dell’Isola d’Elba) ünvanıyla yaklaşık 10 ay geçirmiştir. Şubat 1815’te Fransa’ya dönen Napoleon Bonaparte tarihe ‘Yüz Gün’ adıyla geçen ve Waterloo muharebesiyle sona erecek son dönemini yaşamıştır. Napoleon’un adada yaşadığı Portoferraio’daki evi günümüzde müze olup, ziyaret edilen yerlerin başında yer almaktadır. Elba, 1442’de tunuslu korsanlarca yakılıp yıkılmış, ayrıca adanın 1553 ve 1555’de Barbaros Hayrettin Paşa komutasında Osmanlı denizcilerince saldırıya uğraması 1562 yılında Paolo Giovio’nun anılarında detaylı olarak anlatılmıştır. 2. Dünya Savaşı sırasında ise Portoferraio şehri Alman Hava Kuvvetlerinden (Luftwaffe) Ju 87 uçaklarında bombaladıktan sonra, 16 Eylül 1943’de Almanlarca işgal edilmişse de 17 Haziran 1944’de Müttefiklerce kurtarılmıştır. Elba adasında Portoferraio Arkeoloji Müzesi (Museo civico archeologico di Portoferraio), Marciana Arkeoloji Müzesi (Museo civico archeologico di Marciana),  Capoliveri Alfeo Ricci Mineraloji Müzesi (Museo mineralogico Alfeo Ricci di Capoliveri), San Piero Luigi Celleri Mineraloji Müzesi (Museo Mineralogico Luigi Celleri di San Piero in Campo), Rio Marina Mineraloji Müzesi  (Museo minerario di Rio Marina), Castagno di Poggio Etnografi Müzesi (Museo etnografico Casalino del Castagno di Poggio),Parco di Marciana ve Parco di Rio nell’Elba veleri ile  San Paolo presso Procchio (1853) Müzesi görülebilir.

Giglio Adası (Isola del Giglio)

Giglio, Elba’dan sonra Toskana Adaları’nın ikinci büyüklükte olanı olup, Elba’nın 50 km güneyinde, Argentario Burnu’nun 16 km uzağında yer almaktadır. Grosseto ili sınırlarında bulunan ve Toskana Takımadaları Milli Parkı içinde yer alan adanın adı İtalyanca “zambak” anlamına gelmekteyse de Latince’ye Yunanca’dan (Αιγύλλιον ‘yavru keçi’) geçen Aegilium (Keçi Adası) kelimesinin İtalyan ağzında bozuk formundan geliştiği sanılmaktadır. Giglio adasının batısında Faraglione Körfezinde bulunan Campese kumlu plajları ve 18. yüzyılda Cosimo I de ‘Medici tarafından inşa edilen Torre Medicea adlı kulesiyle ünlüdür. Campese dışında Cannelle, Caldane ve Arenella’da da güzel ve popüler plajlar vardır. Campese ya da Giglio Limanı’ndan kısa bir otobüs yolculuğu ile ulaşılabilen Ortaçağ surlarıyla çevrili Castello kasabası 400 m yükseklikteki kayalık bir tepenin üzerinde yer almaktadır. Giglio adasındaki tek liman, adanın doğu tarafında bulunan ‘Giglio Port‘ olup, Argentario Promontory’deki Porto Santo Stefano’dan gelen feribotlar bir zamanlar Roma limanı olan Giglio Port’a yanaşmaktadır.

Capraia (Capraia Isola)

Capraia adası (Capraia Isola, Isoa de Cravæa), Gorgona ile Elba arasında yer almakta olup, Toskana adalarının üçüncü en büyüğüdür. 19 kilometrekarelik bir alana sahip olan adanın kıyı şeridi,  bakir plajlar iç kısımlar ise bozulmamış doğasıyla ünlüdür. Balıkçı adası olan Capraia tarih boyunca Yunanlılar, Romalılar,  Arap korsanlar ve İngiliz amiralleri Horatio Nelson tarafından işgal edilmiştir. 400 kişilik bir nüfusa sahip olan Capraia adasının adı her ikisi de taş anlamına gelen Etrüsk dilinde carpa ve Eski Yunanca kalpe kelimeleriyle ilişkili olduğu sanılmaktadır. 1055 yılında Kuzey Afrikalı Arap korsanlarca yağmalanan ada önce Pisa, Meloria Savaşı’ndan sonra ise Cenova Cumhuriyeti’nin parçası olmuştur. Cenevizliler, 1540’da adaya Aziz George Kalesi’ni ve kıyı boyunca 3 izleme kulesi daha (Torre del Porto 1541, Torre dello Zenobito, 1545 ve orre delle Barbici, 1699) inşa etmiştir.  Capraia, 1767’de Korsika Cumhuriyeti, 1796’da kısa ir süre için Amiral Lord Horatio Nelson yönetimindeki Britanya tarafından işgal edilmiş, 1815 Viyana Kongresi ile Cenova Cumhuriyeti’ni Sardunya Krallığı’na katılırken o da Cenova ilinin bir parçası olmuştur.

Pianosa (Isola di Pianosa)

Pianosa (Isola di Pianosa), Tiren Denizi üzerined en yüksek noktası 30 metreyi geçmeyen 10.25 km2 büyüklüğünde düz bir ada olup, adanın büyük bölümü deniz seviyesinden 20 m aşağıda yer almaktadır. Gorgona gibi, Pianosa adası da bir dönem cezaevi olarak kullanılmış olup, hapishane kapandığında turizme almış olsa da ziyaretçi sayısının sınırlandırıldığı vahşi yaşam alanı statüsündedir. Gezi tekneleri hatta balıkçı teknelerinin bile özel izin alınmaksızın kıyıya bir kilometreden fazla yaklaşmasına izin verilmemektedir. Roma imparatoru Augustus’un torunu Agrippa Postumus’u infaz ettirdiği ada olarak tarihte yerini almış olup, olayın geçtiği villanın yıkıntıları hala görülebilir durumdadır.

Montecristo (Isola di Montecristo)

Montecristo adası (Isola di Montecristo), Toskana Adaları arasında turistlerin ulaşılamayacağı tek ada olup, doğa rezerv olarak tutulmakta ve sadece araştırmacıların girmesine izin verilmektedir. Bu yüzden kıyıya 500 metreden fazla yaklaşmak, yelkencilik, yüzme ve balık avı yasaklanmıştır. 842’de adayı tekneyle gezip aşık olan Fransız romancı Alexander Dumas, 1844’te yazdığı “Montecristo Kontu” (The Count of Montecristo) adlı kitabında adanın adını ölümsüzleştirmiştir. Montecristo adası adını Palermo Piskoposu Maximilian’dan almıştır. Eski Yunanca Oglassa (Ὠγλάσσα) adıyla bilinen ada 10.39 km2 alan kaplamakta olup, idari olarak İtalya’nın Livorno ilindeki Portoferraio belediyesine aittir. Montecristo adasının en yüksek zirvesinde Monte Cristo kalesi (645 m) yer almakta, ayrıca Mamiliano Manastırı, Santa Maria Şapeli, Cala di Santa Maria kalıntıları, St. Mamiliano mağarası dikkat çeken yerlerdir.

Gorgona (Isola di Gorgona)

Gorgona (Isola di Gorgona) Toskana Adalarının en küçüğü ve en kuzeyde yer alanı olup, 2.2 kilometrekarelik bir alana kaplamaktadır. Ada şu anda hapishane olarak kullanılmaktaysa da Adalaet bakanlığının ilgi servisi (Istituti di Prevenzione e Pena del Ministero di Grazia e Giustizia) tarafından 15 gün öncesinden onay alınması şartı ile yaz aylarında her salı günü Livorno limanından kalkan ‘Kooperatif Ajansı, Gorgona Tabiat Parkı’ tarafından düzenlenen bir tur ile adayı gezmek mümkündür.  En yüksek noktası 255 m olan ada tertemiz suyu ve doğası, muhteşem koylarıyla, yaban hayatı, özellikle deniz kuşları başta olmak üzere vahşi yaşam için doğal bir cennettir. Adaya 500 metreden daha fazla yaklaşmak yasak olmakla birlikte sert havalarda ya da arıza durumunda ala di Scalo’ya veya Cala Scirocco’ya girişe izin verilmektedir. Costa dei Cantoni’de 13. Yüzyıl kulesi Torre Vecchia görülebilir.

Giannutri (Isola di Giannutri)

Giannutri (Isola di Giannutri), Toskana Adalarının ikinci en küçüğü ve en güneyde yer alanı olup, Giglio’dan 15 kilometre ve anakaradan yaklaşık 28 km mesafede yer almaktadır. Yarımay formundaki ada sahil şeridinin çoğu kayalık olup, Porto Santo Stefano ve Porto Ercole’den gelen feribotların bulunduğu Cala Maestra ve yerel teknelerle ulaşılabilen Cala dello Spalmatoio adlı iki plajı bulunmaktadır.  Adada bir zamanlar Rona imparatoru Nero’ya ait olan Villa Agrippa’nın kalıntıları hala görülebilir durumdadır. Ayrıca ala Maestra yakınlarında bir Roma tapınağı ve orijinal Roma limanı kalıntıları da bulunmaktadır.